درختكاري آسانترين، ارزانترين، پاكترين و زيباترين راهحل براي ايجاد يك شهر خنك است. درختان در روزهاي گرم صدها ليتر آب را از ريشهها به سمت برگهاي خود پمپاژ ميكنند. تبخير اين آبها موجب خنك شدن محيط اطراف درختان ميگردد. درجه حرارت هوا در مجاورت درختان به مراتب خنكتر از عرصههاي بدون درخت است. هر چه درخت بزرگتر باشد اين تفاوت بيشتر است. درختان شهري به طور قابل ملاحظهاي موجب راحتي ساكنان، چه در بيرون و چه در درون خانهها ميشوند. اگر توده درختان درجه حرارت هواي محل را كاهش ميدهد، يك درخت تنها در اولويت اول نه با كنترل درجه حرارت هوا، بلكه با كنترل تشعشعات خورشيد موجب راحتي و سلامت انسان ميشود.
تشعشعات در روز در واقع انتقال گرما از يك كالبد گرم يعني خورشيد به يك كالبد خنك يعني زمين است اما، در شب جهت تشعشعات و انتقال گرما مع*** ميگردد: از زمين به نسبت گرم به سمت آسمان به نسبت سرد. درختان يك بار ديگر از رسيدن اين گرما به منازل و انسان ممانعت ميكنند. بدون شك همين فرايند است كه موجب بروز اين پديده ميشود كه در صبحهاي يخبندان در يك عرصه چمن با درختان پراكنده، سطح چمن در بين درختان سفيد است، اما در زير درختان (به ويژه هميشه سبزها) اغلب دايرهاي سبز مشاهده ميگردد (در صبح 16/12/81 اين پديده را در تهران داشتيم).
جذب تشعشعات خورشيدي (امواج بلند) توسط درختان تفاوت درجه حرارت روز و شب را كاهش ميدهد. هوا در زير درختان در روز خنكتر و در شب گرمتر است.
درجه حرارت داخل منازل از حضور درختان در اطراف ساختمان تاثير ميپذيرد. در فصل تابستان درختان با سد كردن تشعشعات خورشيدي و مايل شدن در مقابل گرما هزينههاي خنك كردن داخل منازل را كاهش ميدهند. اما در زمستان به گرماي خورشيدي نياز است، زيرا گرم كردن منازل پرهزينه است. كاشت درختان خزانكننده در جهات جنوبي منازل موجب عبور نور خورشيد به داخل گشته، هزينه گرم كردن منازل را كاهش ميدهد.
اين اثرات بسته به گونه، ابعاد، نظم يا انبوهي كاشت، شدت هرس كردنها، آب در دسترس، تعداد و ابعاد بناها و نسبت درختان به بناها متفاوت ميباشد.
به طوركلي فنولوژي درختان از نظر ظهور و خزان برگها بايد با نيازهاي خنك كردن و گرم كردن منازل همخواني داشته باشد. هميشه از بين مناسبترين گونهها از نظر تامين اين نيازها، در گزينش بايد آن گونههايي را در اولويت قرار داد كه از بهترين همخواني فنولوژي نيز برخوردار باشند.
درختان چون حفاظي در برابر تشعشعات ماوراء بنفش
درختان با مقاومت در برابر جابجايي هوا سرعت باد را كاهش ميدهند. اين كاهش در پشت يك بادشكن خوب ميتواند تا فاصله از 10 تا 20 برابر ارتفاع بادشكن، تا 50% باشد. تاثير بادشكن به ارتفاع، ضخامت و نفوذپذيري آن بستگي دارد. قرار گرفتن بدن انسان به مدت طولاني در برابر «تشعشعات ماوراء بنفش خورشيدي» “UV” به ويژه با كوتاهترين امواج “UVB” ميتواند موجب سرطان پوست، آب مرواريد و ينظمي در سيستم ايمني بدن ردد. اين خطرات ميتوانند در صورت افزايش آلودگي هوا و رسيدن آن به استراتو و سفر و كاستن از ميزان اوزن كه نفوذ و عبور مقدار بيشتري “UVB” به جو زمين را در پي خواهد داشت، تشديد گردند.
كنترل تشعشعات “UV” ميتواند مشكل باشد زيرا نامرئي هستند. تاثير درختان روي تاش “UVB” نيز ميتواند با تاثير آنها روي نور مرئي كاملا متفاوت باشد.
تحقيقات براي تهيه مدلهاي رياضي كه پيشگويي تاثير درختان و بناها را روي شدت اين تشعشعات امكانپذير سازد، در حال انجام هستند. اين مدلها ميتوانند حد “UVB” بيماريزا را در عرصههاي شهري مشخص سازند و براي ارايه توصيههاي مفيد در خصوص انتخاب گونههاي درختي و طراحي كاشت به كار روند، تا خطرات احتماعي ناشي از مواجه شدن مردم شهري با آن به حداقل برسند.
در بيشتر مواقع متجاوز از 50% از تشعشعات “UVB” از طريق گنبد آسمان به زمين ميرسند و سهم مربوط به تشعشعات مستقيم خورشيد از آن كمتر است. در صورتي كه براي نور مرئي اين سهمها به ترتيب حدود 15% و 85% ميشوند. يك تحقيق جديد، به دتيابي جديد روشهاي پيشگويي چگونگي توزيع سهم شتعشعات نامرئي و مرئي مربوط به آسمان منجر شده است.
يك تحقيق ديگر نشان داد كه برگهاي درختان حدود 5% از تشعشعات “UVB”را منعكس ميكنند. درختان تشعشعات “UVB” را در محلهاي آفتابي در بين درختان خيابان از 25% تا 40% كاهش ميدهند، كه در همانجا ميزان كاهش نور مرئي فقط حدود 4% ميشود.
تاج درختان “UVB” كمتري را نسبت به نور مرئي منعكس ميكنند، به علاوه بخش زيادي از آسمان را ميپوشانند، كه سهم بيشتري از كل تشعشعات “UVB” از آن طريق به زمين ميرسد.
در سايه، درختان تشعشعات “UVB” از 55% تا 80% و نور مرئي را از 82 تا 85% كاهش ميدهند. اهميت نتايج فوق اين است كه انسان در نزديك بزرگ از حمايت قابل ملاحظهاي در برابر تشعشعات “UVB”، در مقايسه با قرار گرفتن در آفتاب برخوردار ميگردد.
انسان در سايه تاج يك درخت كوچك در برابر تشعشعات “UVB” از حمايت كمتري نسبت به سايه درختان هر چه بزرگتر بهرهمند ميشود. با سوزني برگان اين مزيت براي تمام سال دوام دارد.
درختان و كنترل آلودگي هواي شهر
كنترل آلودگي هوا و افزايش كيفيت آن از ديگر فوايد درختان شهري است. آلودگي هوا ديگر به يك مشكل بسيار حاد براي سلامت ساكنان شهر تبديل گشته است. آلودگي هوا روي همه مجراهاي تنفسي، از بيني تا اعماق ريهها اثر منفي ميگذارد كه ميتواند علايم خيلي شديد چون برونشيت، آسم و عفونتهاي سينوسي را به ويژه براي كودكان و سالمندان در پي داشته باشد. زندگي در محيط آلوده شهر به مفهوم مراجعه بيشتر به پزشك و مراكز درماني و مصرف داروي بيشتري است. پزشكان بايد به جاي در انتظار پذيرش بيمار نشستن و تجويز دارو به طور پيوسته روي بهبود شرايط محيط زندگي و ارزش هواي پاك براي سلامت ساكنان شهر تاكيد كنند.
در شهر پاريس از دو دهه اخير به اين طرف هر ساله از 20 تا 30 هزار نفر از جمعيت آن براي فرار از آلودگي هوا از اين شهر مهاجرت ميكنند. اما تهران هر روز به طور همافقي و همعمودي گسترش مييابد و بر جمعيت آن، اتومبيلها و در نتيجه بر ميزان آلودگي هوا و محيطزيست آن افزوده ميگردد.
كيفيت هواي يك شهر به مساحت اختصاص يافته براي حمل و نقل و مساحت اشغالي توسط فضاي سبز بستگي دارد. براي رفع مشكل آلودگي هوا و محيطزيست تهران، وضعيت ترافيك بايد به وضعيت در حدود 30 سال پيش و حتي قبل از آن برگردد. سپس هر جا كه بتوانيم بايد درخت بكاريم.
درختان در جذب هم ذرات جامد معلق در هوا و هم گازي نقش مفيد داشته، چون يك فيلتر بيولوژيك عمل ميكنند. برگها گرد و غبار و ديگر ذرات معلق را جذب و جابهجا و هواي تنفسي ما را پاك ميكنند. درختان همچنين با اصلاح درجه حرارت هوا و ايجاد و يا تغيير جريان باد روي انتشارات آلايندهها تاثير ميگذارند. برخي از بررسيها تخمين ميزند كه يك درخت ميتواند به طور متوسط حدود 200 كيلوگرم گرد و غبار را در طي يك سال جذب كند. گرد و غبار در هواي يك خيابان با درخت 7-3 مرتبه كمتر از هواي يك خيابان بدون درخت است. يك تحقيق نشان داده، كه مقدار ذرات معلق كه توسط يك توده درختان جذب گرديده، از 9% تا 13% بود و مقدار گرد و غباري كه به سطح زمين رسيد، در زير توده درختان از 27% تا 42% كمتر از عرصه بدون درخت ميشد. تحقيقات انجام گرفته در شهر شيكاگو نشان داد كه مقدار عناصر معلق در هوا كه توسط درختان ايران شهر جذب ميشود به حدود 234 تن در سال بالغ ميگردد. اين ظرفيت نخست تابع سطح كل برگ پوشش درختان نسبت به مساحت عرصهاي است كه اشغال ميكند، سپس به خصوصيات فيزيولوژيكي سطح برگها از جمله بشره پوشيده از كرك يا موم در نزد برخي از گونهها ببستگي دارد.
در سالهاي اخير روي اثرات منفي ذرات ريز معلق در هوا روي سلامت انسان بسيار كار شده است. ذرات با قطر آئروديناميكي كمتر از «um10» يا با علامت اختصاري «10 PM» به عنوان اندازه استاندارد براي تعيين ميزان آلودگي هوا از اين جنبه در نظر گرفته شده و فراواني اين نوع ذرات در جو بيانگر افزايش شدت خطرات آلودگي هوا براي دستگاه تنفسي است. ذرات ريزتر و با قطر آئروديناميكي كمتر از «um 5/2» يا با علامت اختصاري «5/2 PM» به عنوان خطرناكترين ذرات معلق در هوا براي سلامتي انسان محسوب ميگردند. زيرا با سهولت بيشتري وارد دستگاه تنفسي ميشوند.
يك تحقيق نشان داد كه كل ذرات از نوع «10 PM» در هوا مخلوطي از ذرات با مبدا طبيعي (زمينشناسي) و مبدا انساني بودند. در صورتي كه تقريبا كل ذرات با مشخصات كمتر از «5/2 PM» فقط منشا انساني داشتهاند. در محيط شهري بيشتر از 80% ذرات اخير به حمل و نقل خياباني مربوط ميشوند.
در حين تحقيق دو گونه چنار و نمدار اروپايي از نظر قابليت جذب و جابهجايي ذرات آلاينده معلق در هواي شهري با هم مقايسه شدند، كه نتايج به دست آمده به شرح ذيل خلاصه ميشود.
درختان ميتوانند چون يك فيلتر بيولوژيكي بسيار مفيد عمل كنند و مقدار قابل ملاحظهاي از ذرات آلاينده معلق در هواي آلوده شهري را جذب و جابهجا كنند.
گونههاي درختان از اين نظر تفاوت بارز دارند. كما اينكه با وجود مشابهت ابعاد تاج پوشش درختان انتخاب شده در اين تحقيق ذرات معلق جذب شده توسط نمدار با وجود برخورداري از يك برگ پوشش با انبوهي كمتر تا 4 برابر بيشتر از چنار بوده، كه به فراواني كركها در برگهاي نمدار اروپايي مربوط ميگردد (در عوض چنار با توجه به قابليت پوستاندازي كه دارد مقداري از آلودگي محيط را جابهجا ميكند.)
بين دو گونه از نظر منشا ذرات جذب شده (طبيعي يا انساني) تفاوت محسوس مشاهده نگرديد.
بيشترين ذرات جذب شده منشا طبيعي (زمينشناسي) داشتهاند.
بيشترين ذرات جذب شده از نظر ابعاد در حد «10 PM» قرار ميگرفتند، كه بدون توجه به منشا آنها (طبيعي يا انساني) براي سلامت انسان خطرناكاند.
به طور عمومي جذب عناصر معلق در جو توسط درختان خيابان به مراتب بيشتر از ساير درختان است، زيرا در مجاورت بيشترين ترافيك وسايط نقليه موتوري قرار دارند.
برگهاي درختان مقداري هم از انواع گازهاي در جو همچون اوزن، كلرورين، فلوئورين، دياكسيد گوگرد، «PAN» و بدبختانه فقط مقداري ناچيز از مونواكسيد كربن را جذب ميكنند، كه نقش مهمي در آلودگي هواي شهري دارد و سهم قابل ملاحظهاي از كل آلايندههاي هواي شهري را به خود اختصاص ميدهد.
در محلي با كمتر از 400 متر فاصله از يك عرصه كاشته شده، تجمع اوزن در سطح زمين تقريبا تا 8% و در نزديك سطح برگها تا 50% كاهش مييابد.
لازم به تاكيد است كه در بيشتر موارد و به ويژه در شهرهاي با آلودگي جوي بالا چون تهران اين گازها صدمات بسيار شديدي بر درختان وارد ميسازند، در واقع درختان خود قرباني آلودگي هوا ميشوند.
البته به طور عمومي ممكن است ميزان انواع آلايندهها در جو شهرها از حد مرگبار براي درختان تجاوز نكند، اما تاثير دايمي و جمعي آنها موجب ضعف درختان خيابان گشته، بر حساسيت آنها در برابر آفات و امراض ميافزايد.
دياكيد گوگرد (SO2) حاصل از سوختهاي فسيلي از طريق روزنهها كه خود باز شدن آنها را موجب ميگردد، در برگهاي درختان نفوذ كرده، افزايش تعرق و در نتيجه حساسيت بيشتر درختان را به خشكي به دنبال خواهد داشت.
نيترات پروكسيلاستيل (PAN) و اوزون (O3)، حاصل واكنش فتوشيميايي بين اكسيدهاي ازت (NOX)، گازهاي خروجي از موتورها و اكسيژن هوا، موجب ضعيف شدن برگ پوشش درختان خيابان ميشوند.
ذرات معلق، گرد و غبار و ذرات مايع محبوس در حبابهاي گازها روي برگها لايهاي تشكيل ميدهند كه جذب نور و بنابراين انجام فتوسنتز را دچار اختلال ميسازند.
فلزات سنگين، كه البته جذب برگها نميشوند، اما به همراه گرد و غبار روي برگها مينشينند و سپس توسط باران شسته شده، تجمع آنها در خاك براي درختان مضر خواهد بود.
تحقيقات در جهت بررسي فاكتورهاي متنوع و اثرات متقابل آنها روي هم به منظور تعيين بيلان خالص اثر درختان خيابان بر كيفيت هوا در جريان هستند.
برخي تحقيقات نشان دادهاند كه در يك خيابان با پوشش كافي از درختان، كيفيت هواي محلي ميتواند به ميزان 5 تا 10 درصد افزايش يابد. براي پاك كردن هواي آلوده شهر به حداقل 50 درخت براي هر نفر نياز است.
درختان و كاهش آلودگي صدا
آلودگي صدا، نتيجه عبور و مرور اتومبيلها در خيابانها و بزرگراهها و يا از ديگر منابع ميتواند توسط درختان كاهش يابد.
چنانچه براي كاستن از آلودگي صدا فقط از درختان استفاده شود، لازم است ديوار سبزي به عرض از 10 تا 30 متر ايجاد گردد، تا تاثير كافي داشته باشد.
تخمين زده ميشود كه كاشت يك نوار درخت به عرض 30 متر و ارتفاع 15 متر آلودگي صدا را به مقدار 6 تا 8 دسيبل كاهش ميدهد كه معادل يك كاهش 30 تا 40 درصدي است. چنانچه كناره خاكي بزرگراهها به اندازه كافي بلند باشد و با كاشت درختان، درختچهها و چمن پوشيده شود، به يك مانع مناسب در برابر آلودگي صدا تبديل ميگردد.
اگر ايجاد كناره خاكي بلند امكانپذير نباشد، با يك رديف درختكاري و يك ديوار سازهاي محكم كه ارتفاع آن تا زير تاج درختان برسد، همان مقدار كاهش آلودگي صدا نتيجه خواهد شد.
كاشت درختان پهن برگ بلند، به صورتي پرپشت و انبوه، چنانچه با درختان سوزني برگ همراه شوند، هدف كاستن از آلودگي صدا را براي تمام سال تامين خواهد كرد.
يك ديوار سبز از درختان سوزني برگ با شاخههاي از پايين در ضمن براي پنهان كردن عرصههاي زشت منظر و همچنين حفاظت از محيط خصوصي منازل مفيد خواهد بود، در حالت اخير لازم است تا از گونههاي با تاج باريك استفاده شود تا مزاحمت براي همسايگان نداشته باشند.
درختان و كاهش CO2 (داراي بيشترين سهم «اثر گلخانهاي» در جو)
درختان در كاستن CO2 در جو اثر مفيد دوگانه دارند:
برگهاي درختان دياكسيد كربن جو را در جريان فرايند فتوسنتز براي ساختن هيدرات كربن (اساس ساختمان عمل گياه) جذب ميكنند، كه بيشترين سهم را در بين گازهاي با اثر گلخانهاي، اين عامل گرم شدن زمين دارند.
متاسفانه مقداري دي اكسيد كربن جو به دليل افزايش مقدار سوختهاي فسيلي مصرفي در صنايع، حمل و نقل، توليد الكتريسيته، سيستمهاي گرمايش و خنككننده بناها و فعاليتهاي كشاورزي به طور مرتب سير صعودي ميپيمايد كه نتيجه آن افزايش درجه حرارت جو زمين ميباشد.
درختان با عمل فتوسنتز كربن جو را شكار و ذخيره ميكنند، كه در اصطلاح «ترسيب كربن» گفته ميشود. درختكاري و جنگلكاري، به همراه ديگر راهحلها چون صرفهجويي در مصرف انرژي، كاستن از مقدار سوختهاي فسيلي و جايگزين كردن آن با انرژيهاي نو و تجديد شونده، از جمله راهحلهاي مفيد و چندمنظوره براي تخفيف پديده گرم شدن زمين ميباشند، به طوري كه طي يك دهه اخير تحقيقات بيشماري را به خود اختصاص دادهاند.
از جمله در خصوص درختان شهري روشهاي متنوعي براي محاسبه مقدار كربن جذب و ذخيره شده و تبديل آن به ارزش و بهاي تجاري كربن ارايه شده است.
با توجه به اينكه پارامترهايي چون تيپ و گونه درختان، سرعت رشد، سن، زنده ماني و ديرزيستي، كيفيت و سلامت آنها اساس محاسبات ياد شده را تشكيل ميدهند، لذا ضروري است تا در طرح جايگزيني درختان در شهرها و از جمله تهران در انتخاب درست، از نظر تيپ و گونه، فضا و مكان كاشت و همچنين از نظر فنون كاشت و اقدامات نگهداري براي درختان جديد، چه از نظر تامين هدف و چه از نظر مقاومت هر چه بيشتر درختان در برابر آلودگيهاي عرصههاي شهري، توجه ويژه اعمال شود.
درختان شهري، همچنان كه قبلا اشاره گرديد، به دليل آن كه موجب صرفهجويي در مصرف سوخت براي گرم كردن و خنك كردن بناها ميشوند، لذا به غيرمستقيم در كاستن از مقدار CO2 در جو نقش دارند، كه آن نيز بايد در محاسبات فوقالشاره به طور جداگانه لحاظ شود.
لازم به ذكر است، كه بر اساس نظر محققان قابليت كاستن از دياكسيد كربن جو توسط درختان شهري 10 برابر بيشتر از درختان جنگلي است.
در محيط شهري، يك درخت 30 ساله به طور متوسط در هر سال 4/9 كيلوگرم كربن را شكار و ذخيره ميكند. يك درخت به طور متوسط 15 برابر كربني را كه دفع ميكند، شكار كرده و در خود ذخيره مينمايد.
بديهي است اين امر براي آن دسته از درختان صادق است كه از سلامت و قدرت رشد كافي برخوردارند، وگرنه درختاني كه خود تحت فشار شرايط زيست نامناسب قرار دارند و به ويژه از آلودگي هوا، آب و خاك رنج ميبرند و عمدتا دچار پديده «ضعف و مرگ» و يا «زوال» هستند و يا رشد آنها متوقف گشته است، بيلان كربني منفي دارند، زيرا چنين درختاني جذب كلروفيلي قابل توجهي ندارند.
درختان خيابان وقتي سالم و قويالرشد باشند و جذب دياكسيد كربن را به خوبي انجام دهند، به همان ترتيب ميتوانند اكسيژن موردنياز تنفسي عابران را توليد كنند.
يك عرصه درختكاري شده به مساحت 1000 مترمربع روزانه اكسيژن لازم براي چهار نفر را توليد ميكند.
بالاخره، درختان چون عنصر طبيعت و همچنين به دليل ايجاد محيطزيست براي پرندگان و حياطوحش، طبيعت را به شهر ميآورند و موجب افزايش كيفيت براي ساكنان شهر ميگردند.
فوايد و ارزشهاي اجتماعي - فرهنگي
انسان حضور درختان را در اطراف خود دوست دارد و به آن واكنش مثبت نشان ميدهد، زيرا زيبايي را دوست دارد. درختان زندگي انسان را دلپذيرتر ميكنند. انسان در زير درختان پاكي، صلح، آرامش و راحتي را حس ميكند. يعني همان احساسي را كه در «خانه» خود دارد.
اطلاعات حاصل از تحقيقات متعدد تاثير مثبت درختان روي سلامت جسم و روح انسان، يا «درخت درماني» را به ثبوت رساندهاند. از جمله به اثبات رسيده، بيمار جراحي شده كه به يك تودهاي از درختان مينگريسته، به مواظبت كمتري نياز داشته و زودتر بهبودي يافته تا بيماري با وضعيت مشابه كه پنجرهاش رو به ديوار بوده است. يا يك زنداني كه سلولش روبهروي يك منظره قرار داشته، كمتر به مركز درماني زندان مراجعه كرده تا كسي كه پنجره سلوش به سمت تاسيسات زندان باز ميشده است.
خوشنودي وسيعي كه انسان از همراه بودن با درختان نشان ميدهد ميتواند علامت ضمير نيمه خودآگاه از اثر درماني درختان باشد. تعالي روح يكي از فوايد مهم درختان است.
درخت هم موجب ارتباط انسان شهرنشين با طبيعت و هم ارتباط بين انسانها و حفظ تعادل جامعه بشري ميگردد.
در مواردي كه يك برنامه درختكاري با مشاركت مردم انجام گرفته، مشاهده شده كه احساس همكاري و تعاون در مردم افزايش يافته است.
ابعاد قدرت و بردباري درختان به آنها شكوه و جلال مقدس گونه ميدهد. درخشان به دليل عمر طولاني كه دارند اغلب براي گراميداشت بزرگان كاشته ميشوند. وقتي زندگي يك درخت با يك رخداد مهم همزمان ميشود آن درخت ارزش تاريخي پيدا ميكند، كه با ديگر ارزشهاي آن تفاوت دارد. درختان موجب ايجاد ارتباط نمادين با گذشته ميشوند.
مردم براي درختاني كه خاطره بنيانگذار جامعه را تداعي كند ارزش ويژه قايل ميشوند. درختي كه توسط يك شخصيت مهم تاريخي كاشته شده با توجهاي ويژه نگهداري و حفظ ميشود. مرسوم است كه «درختان جالب» را به نام شخصيتهاي مهم نامگذاري ميكنند.
براي درك فوايد و اثرات اجتماعي - فرهنگي درختان همين بس كه مكرر شاهد هستيم مردم در برابر قطع كردن درختان حساسيت و موضعگيري شديد نشان ميدهند. درختان آينده فرزندان ما هستند.
درختان خيابان برخي فوايد معماري و مهندسي نيز دارند. براي معماري شهري يك زمنيه بوده، موجب تعديل، تكميل و بهبود كيفيت آن ميشوند.
درختان ساختار شهر را تقويت ميكنند و به پيادهرو جنبه استفاده ميبخشند. گفتهاند، يك پيادهرو شهري بدون درختان چون ساختماني بدون بام است.
درختان خيابان به عبور و مرور عابران جهت ميدهند. درختان شهري با توجه به ابعادي كه دارند و فضاي قابل ملاحظهاي كه اشغال ميكنند، بخشي از شهر هستند.
درختان خيابان چنانچه درست انتخاب شوند، درست كاشته شوند و درست نگهداري گردند، ميتوانند خدمات و فوايد خود را در حد كمال بروز دهند، بدون آن كه تضاد و مشكلي را از جنبه امتيازات مربوط به مالكيتهاي شخصي ايجاد كنند.
درختان با ايجاد تغيير در بافت، تضاد در رنگ و فرم نسبت به بناهاي مجاور موجب اصلاح زيبايي در منظرسازي ميشوند.
حضور درختان و ديگر رستنيها، با يك طرحي مناسب و هماهنگ با ديگر عناصر معماري، حيات و زيبايي به عرصه وارد كرده، بر ارزشهاي آن ميافزايند. درختان در شهر و پيرامون شهر، چون مرز بين عرصههاي مختلف، تشخيص و تفكيك آنها را آسان ميسازند.
كاشت نواري از درختان يك منطقه مسكوني را از يك جاده و يا يك منطقه صنعتي جدا ميكند. نقش درختان در پاركهاي جنگلي، شهري، كمربند سبز، پاركهاي خطي، پيادهروهاي دالاني، از جنبه تفريحي، ورزشي و شناخت طبيعت نياز به تاكيد ندارد.
فوايد و ارزشهاي اقتصادي
ارزش املاك و خانههاي واقع در خيابانهاي با درخت و منظرسازي از 5 تا 20 درصد بيشتر است. خيابانهاي داراي درخت و برخوردار از سايه براي خريد كردن جاذبه بيشتري داشته، هميشه از خيابانهاي عاري از درخت پر رفت و آمدترند.
درختان خيابان هر كدام يك ارزشي دارند. گونه، ابعاد و سن، فايده، سلامت و شرابط و محل زيست درخت، فاكتورهاي پنجگانهاي هستند كه اساس تعيين ارزش درختان خيابان را تشكيل ميدهند.
درختاني كه در قالب يك طرح منظرسازي كاشته شوند، هزينه بيشتري را موجب ميگردند، بنابراين ارزش بيشتري دارند. ارزش درختان در شرايط عادي با افزايش سن آنها و تا رسيدن به بلوغ، سير صعودي دارند.
بر طبق برخي بررسيها كه در زمينه كمي كردن انواع فوايد درختان شهري صورت گرفته، اين نتيجه به دست آمده كه ارزش فوايد درختان بيشتر از دو برابر هزينههاي كاشت و نگهداري آنها ميشود.
فوايد و ارزشهاي اقتصادي درختان خيابان ميتوانند مستقيم و غيرمستقيم باشند. فوايد مستقيم درختان خيابان به طور معمول با هزينههاي انرژي مرتبط هستند. هزينههاي تهويه مطبوع براي بنايي كه از سايه درخت بهرهمند ميشود، كمتر است. هزينههاي گرم كردن بنايي كه از نقش حفاظتي يك خط درختان بادشكن استفاده ميكند، همينطور.
فوايد غيرمستقيم درختان خيابان اهميت بيشتري نسبت به فوايد مستقيم آنها دارند، زيرا روي كل يك شهر و يا يك ناحيه تاثير ميگذارند.
مصرف كمتر آب در برج خنككننده نيروگاه، عدم نياز به تاسيسات جديد براي تامين پيك مصرف موردنياز، كاهش سوخت فسيلي مصرف در كوره و بالاخره نياز به تدابير كمتر براي كنترل آلودگي هوا، از نتايج مفيد درختكاري براي نيروگاه توليد برق وشركت مربوطه ميباشد، كه در نهايت به كاستن از بهاي برق مصرفي در فيش هر مصرفكننده منجر خواهد شد. اين صرفهجوييها در مقياس انفرادي ناچيزند، اما براي يك شهر و يك ناحيه رقم بزرگي ميشوند.
نتيجهگيري
فوايد و ارزشهاي تشريح شده وقتي صادق هستند كه درختان از سلامت كامل برخوردار باشند. سلامت درختان خود به «انتخاب خوب، كاشت خوب و نگهداري خوب» بستگي دارد.
شناخت هر چه بيشتر از فوايد و ارزشهاي درختان به يك انتخاب، كاشت و نگهداري بهتر منجر خواهد بود. اما شناخت كافي و درست فقط به لطف تحقيقات بومي امكانپذير ميشود. بنابراين تحقيقات بومي اساس موفقيت براي درختكاري شهري و پيرامون شهري است.
«هر قدر براي تحقيقات بيشتر هزينه كنيم، درختان سالمتري خواهيم داشت.»
«هزينه كردن براي تحقيقات مساوي است با صرفهجويي».
«برعكس، هزينه نكردن براي تحقيقات مساوي است با جايگزين كردنهاي مكرر و بيشما، هدر رفت سرمايه و وقت و در نهايت، رسيدن به خيابانهاي عاري از درخت، كه متاسفانه در حال حاضر در تهران با آن مواجه هستيم و يا ميشويم.»
نظرات شما عزیزان:
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
سوال بیست : نظر فراموش نشه!ممنون از شما دوست عزیز